Anasayfa
Operasyona NATO engel çıktı !
Türkiye’nin düşündüğü K.Irak’a sınır ötesi operasyona NATO’dan da “karşı ses” çıktı !24 Temmuz 2006 10:17
Konuyu, Milliyet Gazetesi Washington Temsilcisi Yasemin Çongar yazdı:
Derya-ı Kâbil, adını paylaştığı kenti bölerek, Zembelek Han ile Zemburek Han tepeleri arasından geçen yatağında akmıyor. Kâbil sıcak; Kâbil nehrinde, su yerine, hayat artıkları var.
Oysa bu nehrin "gökyüzü gibi aktığı" zamanları da bildiğini anlatıyor 43 yaşındaki eski mücahit Emir Rahmati. Yaşanmış, ama şimdi çok uzak bir geçmişe özlemle mi, yoksa uzak bir geleceğin hayaliyle mi söylüyor, belli değil. Sonradan, Ariana Türk-Afgan Lisesi'nin duvarında gördüğüm, 1940'larda çekilip elle renklendirilmiş, bugünkünden çok daha bayındır görünümlü Kâbil fotoğrafındaki masmavi nehir de gideremiyor bu belirsizliği.
20. yüzyılın son çeyreğini, önce darbe üstüne darbe yaparak, sonra Sovyet ordusuyla, ardından da kendi kendisiyle savaşarak geçiren, Taliban despotizminden ise 2001 sonunda, dış güçler sayesinde kurtulan Afganistan, "acaba" sorusunun havada asılı durduğu bir yer hala.
Yanıtların peşinde
Acaba, Taliban geri gelebilir mi? Acaba, Afganistan'daki güvenlik rolünü genişleten NATO, terörden yılıp geri döner mi? Acaba, Irak'a saplanınca, Afganistan'a gerekli dikkati ve kaynağı ayırmayan ABD, bunun bedelini bir gün öder mi? Acaba, Peştun'u, Tacik'i, Hazara'sı, Türkmen'i, Özbek'iyle bunca farklı grup, tek bir Afgan kimliğinde nasıl birleşir? Acaba, taze Afgan demokrasisi, yönetim kademelerine sızmış savaş ve uyuşturucu beylerini söküp atabilecek mi? Acaba, Afgan kentleri ne zaman taş devrinden kurtulup elektriğe, suya kavuşacak? Acaba Afgan kadını, Taliban sonrasında kazandığı haklarını kullanarak kendisini ve ülkeyi dönüştürebilir mi? Acaba Türkiye'nin Afganistan'a katkısı, bu ülkeden sağladığı kazancı karşılıyor mu?
Bir haftadır Afganistan'da, işte bu sorulara yanıt arıyorum. Kâbil'in altını üstüne getirerek; rejimin en tepesinden sosyal merdivenin en altına, yediden yetmişe herkesle konuşarak. Yabancı güçlerin en üst temsilcilerini, ve tabii, NATO'nun bir numaralı sivil yetkilisi olarak 32 ay görev yaptığı bu ülkeden ayrıldıktan sonra bile, "Afganistan'ın Hikmet Abisi" olarak kalacağı anlaşılan Hikmet Çetin'i dinleyerek... Kabil'den güneye, güvenlik sorununun giderek tırmandığı Uruzgan'a, Kandahar'a da giderek... Sıfırlanmış bir devleti yeniden kurmanın binbir güçlüğüne yerinde tanık olarak...
Bulduğum yanıtları da, inatçı soruları da, bu sütunda paylaşmak için.
Nereden nereye?
Önce, son beş yılın kısa bilançosu. Afgan alt meclisi Velasi Jirga'nın, Cumhurbaşkanı Hamid Karzai'nin muhalefetine rağmen seçilmeyi başaran Başkanı, İslamcı lider Yunus Kanuni'ye sorunca, tok sesi ve kendisine neden "Darice'nin en iyi hatibi" dendiğini kavratan bir akıcılıkla anlatıyor:
"30 yıl aradan sonra parlamento kurduk. İlk kez, halkın seçtiği bir cumhurbaşkanımız var. Kadınlarımız rahatça sokağa çıkıyor. 2 milyon kızımız ilkokullu. Toplam 351 parlamenterden 91'i kadın."
Bilançonun karanlık kısmını ise, cumhurbaşkanlığı seçiminde kendisini geçen Karzai'yi doğrudan eleştirmeden özetliyor:
"Güvenlik, yolsuzluk ve uyuşturucu. Bu üçü, biri düzelmeden diğeri düzelmeyecek en hayati meselelerimiz."
Kanuni, haşhaş ekiminin, bu yılki rekor hasatla, dünya afyon üretiminin yüzde 90'ına karşılık geleceğini biliyor; bunun 3 milyar dolardan fazla kara para demek olduğunu da.
Sovyetler'e direnişin "Penşir Aslanı" lakaplı efsanevi lideri, 9 Eylül 2001'de, Usame Bin Ladin'in Taliban'a son armağanı sayılabilecek bir suikastta öldürülen Ahmed Şah Mesud'un yakını Kanuni; mayın patlamasında yaralandığı için bastonlu. "Taliban geri döner mi" diye sorunca, tek kelime çıkıyor ağzından: "Asla."
Kandahar'daki İl İmar Ekibi'nin Kanadalı komutan yardımcısı Binbaşı Eric Liebert ise, binbir soruya gebe bir yanıt veriyor:
"Taliban, ilk dört yılda toplam 5 intihar saldırısı düzenledi, son bir yılda ise 35."
NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer ve ABD Avrupa Kuvvetleri Komutanı Orgeneral James Jones'la birlikte gittiğimiz Kandahar'dan ayrıldığımızın ertesi günü, iki intihar saldırısı oluyor kentte; 2'si Kanada askeri toplam 7 ölü, 40 yaralı var.
Kâbil'de Kandil
Afganistan'ın güvenlik, uyuşturucu ve yolsuzluk üçgenini, gelecek haftalarda deşmek üzere, bir Türkiye haberiyle bitireyim:
20 Temmuz'da istisnai bir zirve gerçekleşti; De Hoop Scheffer, Jones ve ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral John Abizaid, Kâbil'de buluşup sadece Afganistan'ı değil, bizi de konuştular. NATO'nun tepesi ile ABD'nin iki önemli komutanının gündemindeki sorular, "Türkiye, K. Irak'a operasyon tehdidinde ciddi mi? Bunu nasıl engelleriz?" diye özetlenebilir.
Brüksel'den gelen üst düzey bir NATO yetkilisi, toplantının ardından, şöyle diyordu:
"Böyle bir operasyon, PKK tehdidini bitirmez ve bölgede katmerli sorun yaratır. ABD gibi, diğer NATO müttefiklerinizin de buna sıcak bakmadığından emin olabilirsiniz."
Milliyet
Yasemin Çongar
Türkiye’nin düşündüğü K.Irak’a sınır ötesi operasyona NATO’dan da “karşı ses” çıktı !24 Temmuz 2006 10:17
Konuyu, Milliyet Gazetesi Washington Temsilcisi Yasemin Çongar yazdı:
Derya-ı Kâbil, adını paylaştığı kenti bölerek, Zembelek Han ile Zemburek Han tepeleri arasından geçen yatağında akmıyor. Kâbil sıcak; Kâbil nehrinde, su yerine, hayat artıkları var.
Oysa bu nehrin "gökyüzü gibi aktığı" zamanları da bildiğini anlatıyor 43 yaşındaki eski mücahit Emir Rahmati. Yaşanmış, ama şimdi çok uzak bir geçmişe özlemle mi, yoksa uzak bir geleceğin hayaliyle mi söylüyor, belli değil. Sonradan, Ariana Türk-Afgan Lisesi'nin duvarında gördüğüm, 1940'larda çekilip elle renklendirilmiş, bugünkünden çok daha bayındır görünümlü Kâbil fotoğrafındaki masmavi nehir de gideremiyor bu belirsizliği.
20. yüzyılın son çeyreğini, önce darbe üstüne darbe yaparak, sonra Sovyet ordusuyla, ardından da kendi kendisiyle savaşarak geçiren, Taliban despotizminden ise 2001 sonunda, dış güçler sayesinde kurtulan Afganistan, "acaba" sorusunun havada asılı durduğu bir yer hala.
Yanıtların peşinde
Acaba, Taliban geri gelebilir mi? Acaba, Afganistan'daki güvenlik rolünü genişleten NATO, terörden yılıp geri döner mi? Acaba, Irak'a saplanınca, Afganistan'a gerekli dikkati ve kaynağı ayırmayan ABD, bunun bedelini bir gün öder mi? Acaba, Peştun'u, Tacik'i, Hazara'sı, Türkmen'i, Özbek'iyle bunca farklı grup, tek bir Afgan kimliğinde nasıl birleşir? Acaba, taze Afgan demokrasisi, yönetim kademelerine sızmış savaş ve uyuşturucu beylerini söküp atabilecek mi? Acaba, Afgan kentleri ne zaman taş devrinden kurtulup elektriğe, suya kavuşacak? Acaba Afgan kadını, Taliban sonrasında kazandığı haklarını kullanarak kendisini ve ülkeyi dönüştürebilir mi? Acaba Türkiye'nin Afganistan'a katkısı, bu ülkeden sağladığı kazancı karşılıyor mu?
Bir haftadır Afganistan'da, işte bu sorulara yanıt arıyorum. Kâbil'in altını üstüne getirerek; rejimin en tepesinden sosyal merdivenin en altına, yediden yetmişe herkesle konuşarak. Yabancı güçlerin en üst temsilcilerini, ve tabii, NATO'nun bir numaralı sivil yetkilisi olarak 32 ay görev yaptığı bu ülkeden ayrıldıktan sonra bile, "Afganistan'ın Hikmet Abisi" olarak kalacağı anlaşılan Hikmet Çetin'i dinleyerek... Kabil'den güneye, güvenlik sorununun giderek tırmandığı Uruzgan'a, Kandahar'a da giderek... Sıfırlanmış bir devleti yeniden kurmanın binbir güçlüğüne yerinde tanık olarak...
Bulduğum yanıtları da, inatçı soruları da, bu sütunda paylaşmak için.
Nereden nereye?
Önce, son beş yılın kısa bilançosu. Afgan alt meclisi Velasi Jirga'nın, Cumhurbaşkanı Hamid Karzai'nin muhalefetine rağmen seçilmeyi başaran Başkanı, İslamcı lider Yunus Kanuni'ye sorunca, tok sesi ve kendisine neden "Darice'nin en iyi hatibi" dendiğini kavratan bir akıcılıkla anlatıyor:
"30 yıl aradan sonra parlamento kurduk. İlk kez, halkın seçtiği bir cumhurbaşkanımız var. Kadınlarımız rahatça sokağa çıkıyor. 2 milyon kızımız ilkokullu. Toplam 351 parlamenterden 91'i kadın."
Bilançonun karanlık kısmını ise, cumhurbaşkanlığı seçiminde kendisini geçen Karzai'yi doğrudan eleştirmeden özetliyor:
"Güvenlik, yolsuzluk ve uyuşturucu. Bu üçü, biri düzelmeden diğeri düzelmeyecek en hayati meselelerimiz."
Kanuni, haşhaş ekiminin, bu yılki rekor hasatla, dünya afyon üretiminin yüzde 90'ına karşılık geleceğini biliyor; bunun 3 milyar dolardan fazla kara para demek olduğunu da.
Sovyetler'e direnişin "Penşir Aslanı" lakaplı efsanevi lideri, 9 Eylül 2001'de, Usame Bin Ladin'in Taliban'a son armağanı sayılabilecek bir suikastta öldürülen Ahmed Şah Mesud'un yakını Kanuni; mayın patlamasında yaralandığı için bastonlu. "Taliban geri döner mi" diye sorunca, tek kelime çıkıyor ağzından: "Asla."
Kandahar'daki İl İmar Ekibi'nin Kanadalı komutan yardımcısı Binbaşı Eric Liebert ise, binbir soruya gebe bir yanıt veriyor:
"Taliban, ilk dört yılda toplam 5 intihar saldırısı düzenledi, son bir yılda ise 35."
NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer ve ABD Avrupa Kuvvetleri Komutanı Orgeneral James Jones'la birlikte gittiğimiz Kandahar'dan ayrıldığımızın ertesi günü, iki intihar saldırısı oluyor kentte; 2'si Kanada askeri toplam 7 ölü, 40 yaralı var.
Kâbil'de Kandil
Afganistan'ın güvenlik, uyuşturucu ve yolsuzluk üçgenini, gelecek haftalarda deşmek üzere, bir Türkiye haberiyle bitireyim:
20 Temmuz'da istisnai bir zirve gerçekleşti; De Hoop Scheffer, Jones ve ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral John Abizaid, Kâbil'de buluşup sadece Afganistan'ı değil, bizi de konuştular. NATO'nun tepesi ile ABD'nin iki önemli komutanının gündemindeki sorular, "Türkiye, K. Irak'a operasyon tehdidinde ciddi mi? Bunu nasıl engelleriz?" diye özetlenebilir.
Brüksel'den gelen üst düzey bir NATO yetkilisi, toplantının ardından, şöyle diyordu:
"Böyle bir operasyon, PKK tehdidini bitirmez ve bölgede katmerli sorun yaratır. ABD gibi, diğer NATO müttefiklerinizin de buna sıcak bakmadığından emin olabilirsiniz."
Milliyet
Yasemin Çongar